Bouw (deze keer echt) Anders!

Het woordje ‘anders’ klinkt heerlijk eenvoudig. Helder. Gewoon niet meer zoals we het altijd deden: ‘We gaan het lekker anders doen.’

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

Om dingen echt anders te doen moet je diep gaan, worstelen met het oude. Niet alleen omdat oude en bestaande routes robuust zijn, maar vooral omdat wij zelf helemaal niet van ‘anders’ zijn. Mensen zijn gewoontedieren. Anders is moeilijk, anders doet pijn.

Maar juist daarom is anders ook zo mooi. Nieuwe wegen zijn spannend, daar valt iets te ontdekken. Ontdekkingen waarmee je niet alleen de wereld verrast, maar ook jezelf.

Straks anders bouwen begint bij het nu uitwerken van wat dat anders dan zou moeten zijn. Een visie van een levende, actieve, eerlijke en duurzame stad. Om met de woorden van onze stadsbouwmeester te spreken: ‘De ideologie moet terug in de stadsontwikkeling.’ En zo is het!

DIEP GAAN

Voor verandering moeten we dieper kijken dan onze neus lang is. De roep van Nathalie de Vries om een holistische blik op de woonomgeving alleen is niet genoeg. Het tackelen van de huidige neoliberale stadmaakpraktijken vraagt meer dan dat.

Echte verandering vraagt ons om te laveren tussen verschillende betekenislagen, zoals ‘Casual Layered Analysis’ (een model uit de futurologie) heel mooi laat zien. Beginnen met een visie, die toetsen op aannames en hier altijd korte- én langetermijnacties aan verbinden.

Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat we aannames hebben die ons ervan weerhouden werkelijk anders te bouwen, of ruimte te maken voor anders bouwen. Denk bijvoorbeeld aan bewoners die zelf ontwikkelaar worden: dat lukt in Amsterdam, maar in Groningen vinden we het nog te spannend.

LAVEREN

In de aankondiging van de manifestatie staat het mooi beschreven: ‘Deze manifestatie [wordt] anders dan anders: het wordt meer een proces. Een beweging waarbij steeds nieuwe projecten, passend bij de ambities van Bouw Anders, kunnen aanhaken.’

Een proces, dat is precies wat we nodig hebben. Een proces waarin we durven te laveren tussen groots denken, kleine acties, gewaagde experimenten én het bevragen van onze aannames. Daar hoort een heldere visie op deze andere, nieuwe vorm van stadmakerij bij. Geen vastgeklonken visie, maar eentje die ruimte biedt voor reactie en verandering. Weg van de gebaande paden gaan we immers ontdekkingen doen, nieuwe antwoorden vinden die we nu nog niet kunnen opschrijven.

Met het opschrijven van het gedroomde anders bouwen zijn we er nog niet. Terecht wordt met de manifestatie gezocht naar voorbeelden, naar de puzzelstukjes die passen bij het begin van een andere stad. Laten we hier ook nieuwe experimenten aan toevoegen, want alleen door te doen kunnen we ontdekken wat werkt en welke aannames ons nog in de weg zitten.

Dagelijks in het klein anders doen, experimenteren in het groot én steeds weer onze diepe overtuigingen onderzoeken horen allemaal bij de zoektocht naar anders aan de slag gaan voor een ander resultaat.

GEWOON BEGINNEN

We kunnen dus gewoon beginnen met het maken van de eerlijke, genereuze, vrije, circulaire stad die we de wereld en onszelf wensen. Steeds bedenken welke stad we eigenlijk samen willen bouwen en daar snelle, kleine acties en grotere, tragere experimenten aan verbinden. Zoals ongeplande ruimte openlaten voor bewoners, aandacht hebben voor ouderwets vakmanschap, samen aan de slag gaan voor een kilometerslang stadspark of, in het klein, gewoon even in een boom verdwijnen.

En vooral steeds eerlijk in de diepte, de verte en het verleden kijken. Naar onszelf en elkaar, om het dan deze keer eindelijk echt anders te doen.