Het is jouw probleem niet!

Op deze plek heb ik al een aantal keer een pleidooi gehouden voor lokaal en offline inkopen doen. Hoe meer wij onze boodschappen hier doen, hoe bruisender de plekken om ons heen blijven.

Dat is geen raketwetenschap. Lokaal houden we op die manier diversiteit overeind. Fijne, bijzondere winkels met een eigenzinnige smaak. Dat vraagt direct ook iets van ons wat betreft de keuze voor welke winkels precies.

De geglobaliseerde wereld geeft ons ook toegang tot gespecificeerde niches, bijzondere producten en aparte keuzes. Ze verbindt ons met anderen die dezelfde uitzonderlijke voorkeuren hebben, waardoor we unieke en eigen keuzes kunnen maken. Niet alle uitzonderlijke en specifieke wensen kunnen immers lokaal worden ingekocht.

Het is kiezen of delen. Ga je voor iets minder speciaal, maar wel lokaal… of voor specifiek en globaal?

Dit was een aanloop voor een bekentenis: mijn schoenen koop ik niet lokaal. Ik bestel ze online. Ze worden ontworpen in Duitsland en gemaakt in Portugal en Spanje. De reden hiervoor is mijn specifieke en paradoxale wens om op schoenen te lopen die me het gevoel geven dat ik op blote voeten loop. Zo voel ik de hele dag waar ik sta, heerlijk.

Het is bij deze schoenen geen kwestie van ’voor 23.00 uur besteld, de volgende dag in huis’. De producent verstuurt bestellingen met een aan die van de natuurwinkel grenzende traagheid. Ik moet een paar dagen wachten.

Te merken hoe ik dat wachten ontwend ben vind ik een grap op zich. Het razendsnelle bestelproces van de meeste winkels heeft ook invloed op mijn geduld.

Vol verwachting en ongeduld pak ik een paar dagen later mijn schoenen uit. Ik pas ze natuurlijk meteen. Vrijwel direct kom ik erachter dat er aan de binnenzijde van een vetergat een klein koperkleurig ringetje loszit. Aan de buitenkant is het niet te zien.

Ik duw het ringetje er zachtjes weer op. Misschien blijft hij zo zitten? Aan het einde van de dag trek ik de conclusie dat de schoen toch echt niet in orde is. Wat nu?

Vergroot je invloedscirkel

Ik vraag me af wat er gebeurt als ik het paar terugstuur. Worden ze dan gemaakt? Krijg ik nieuwe? En wat gebeurt er met deze? De producent is een duurzame club, ‘For each order we plant a tree’, staat er op de site. Ik kan me niet voorstellen dat ze de schoen zomaar weggooien.

Toch besluit ik de schoenen niet terug te sturen. Het lijkt een te makkelijk antwoord op dit kleine gebrek. Een te sterk appèl op ‘de klant is koning’ en het afschuiven van verantwoordelijkheid. Dus ga ik naar mijn schoenmaker.

De man kijkt naar de schoen, naar het losse ringetje, dan naar mij en zegt: ‘Het is jouw probleem niet!’ Op de vraag of hij het kan maken zegt hij dat het wel kan, maar niet met een dergelijk onzichtbaar ringetje. Hij kan de bovenste vier gaatjes wel een zichtbaar ringetje geven. Dat lijkt mij geen charmante oplossing. Onverrichter zake ga ik weer naar huis.

De opmerking van de schoenmaker blijft wel hangen. ‘Het is jouw probleem niet!’ Is dat wel zo? Is dit nu niet precies een van de problemen van onze geglobaliseerde wereld?

Wat ver weg gebeurt is ons probleem niet. Maar ook dichtbij bestaat een soort vervreemding van het nemen van verantwoordelijkheid. Afval op straat, het is ons probleem niet. Maar van wie is het probleem dan wel?

Waar houdt jouw eigen verantwoordelijkheid op en waar begint de verantwoordelijkheid van de ander? Lopen we in een geïndividualiseerde samenleving niet het risico dat we ons alleen nog verantwoordelijk voelen voor onze directe invloed, ons huis, ons erf? Is de rest van de wereld het probleem van de ander?

‘Ontwikkel overal waar je bent een gevoel van eigendom. Als je rommel ziet in een kerk, bibliotheek of park, raap het op. Als je je eigenaar voelt heeft je leven meer effect.’ Het zijn de woorden van Haemin Sunim, een razend populaire boeddhistische monnik.

Ik denk dat het waar is. Het gaat in feite om het vergroten van jouw invloedscirkel. Wat vind je belangrijk en waar ga je voor staan? Dat gaat niet over efficiënt, lekker rap en financieel slim, maar om liefde voor de wereld om je heen.

Dus ga ik terug naar mijn schoenmaker. Hij maakt mijn schoen. ‘Zo, nu heb jij jouw gouden ring’, zegt hij. En tevreden stap ik de wereld in. Met mijn fijne, unieke schoen met één gouden ring, die niemand anders heeft. En wie weet levert het nog eens een goed gesprek op.

Deze column is ook te lezen bij Noorderbreedte.