GRUNOBUURT
Opdrachtgever: Nijestee
Ontwerp: De Zwarte Hond
Aannemer: Trebbe Bouw
Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)
De Groningse Grunobuurt wordt al twee decennia herontwikkeld. Woningcorporatie Nijestee, architectenbureau De Zwarte Hond en ontwikkelende bouwer Trebbe sloegen hier in 2016 de handen ineen en vernieuwden het bouw-, ontwerp- en ontwikkelproces. Gedurende het hele proces is elk aspect voor alle partijen transparant en waar nodig kunnen ze gezamenlijk bijsturen. Waar in een traditioneel proces goede ideeën vaak te laat komen, en stranden, is hier ruimte voor innovatie Die aanpak moet resulteren in kwalitatief hoogwaardige, betaalbare woningen in een inclusieve wijk.
De samenwerking in de Grunobuurt is gestoeld op een gezamenlijke ambitie: mensen gelukkiger laten wonen. De drie partners maakten vooraf afspraken over mogelijke besparingen door efficiëntere processen en het maken van slimmere keuzes, door te herinvesteren in de vorm van vergroening of verduurzaming, door een woning groter te maken of door meer openbaar gebied toe te voegen. Die afspraken kwamen zwart-op-wit in een ambitiedocument te staan. Opdrachtgever, architect en aannemer zitten van begin tot eind samen aan tafel, daarmee staat dit partnerschap in schril contrast met de traditionele aanpak, waarbij het stokje steeds wordt doorgeven.
De bouwtechniek speelt van meet af aan een rol bij de opzet van elk plan. De beproefde bouwsystemen van Trebbe worden zo vroeg en veel mogelijk in het ontwerpproces geïntegreerd. Daarmee voorkomen de partners dat na het maken van een ontwerp alsnog compromissen gesloten moeten worden. Met behulp van prefabricage krijgen de gebouwen in de Grunobuurt – zelfs in een tijd waar de bouwkosten door het dak gaan – een hoge architectonische kwaliteit.
Dankzij een aaneengesloten ontwikkel- en bouwstroom kan één uitvoeringsteam aan alle blokken werken. Hierdoor kan de opgedane kennis en ervaring steeds benut worden en wordt elk blok een beetje beter dan het vorige. Ook levert het praktische voordelen op, zoals het kunnen hergebruiken van de bouwkeet en bouwplaatsvoorzieningen. De snelheid van het proces is een direct resultaat van het werken met een bouwteam: het scheelt wel 50 procent van de realisatietijd.
Samenwerking is niet de toverstaf die alles oplost, integendeel. Wel biedt het de mogelijkheid tot stevige discussies, zonder dat deze de relatie schaden. Doordat opdrachtgever, architect en aannemer elkaar inmiddels door en door kennen, raken ze op elkaar ingespeeld. Daarmee levert deze samenwerking als belangrijk bijproduct werkplezier op, een element dat in het huidige waardesysteem niet te labelen is.
Onderaan de streep zijn het de bewoners die de vruchten van deze werkwijze plukken. Alle ontwerpkeuzes zorgen ervoor dat een woonwijk een leefwijk wordt. Het nettoresultaat is een nieuwe Grunobuurt met acht goed uitgedachte blokken, waar allerlei verschillende mensen hun thuis vinden.
TONKENSSTRAAT
Opdrachtgever: Nijestee
Ontwerp: Korth Tielens Architecten
Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)
Aan de groene loper tussen de Tonkensstraat en de Eelkemastraat heeft Korth Tielens een T–vormig appartementengebouw ontworpen. Met die vorm reageert het op de aanwezige bebouwing en biedt het ruimte voor twee openbare tuinen, waaraan de appartementen liggen. Daarmee krijgt de stad er twee groene ruimten bij. Bomen, planten, water, vogels en insecten dragen bij aan de biodiversiteit en natuurinclusiviteit.
Het gebouw staat met de voeten op de grond. Aan de groene loper liggen grondgebonden maisonnettes, bedoeld voor gezinnen. Erboven liggen appartementen met een terras over de volledige breedte. Vanuit elke kamer heb je uitzicht en stap je zo naar buiten. In de Eelkemastraat en de Tonkensstraat ontstaan door de vorm van het plan interessante doorzichten.
Het collectieve hart van het gebouw bestaat uit een grote, lichte hal met trappen en liften. Hier kom je thuis. Vides bieden zicht op de diverse verdiepingen. Langs de balustrades komen zit- en werkplekken. Hier ontmoeten buren elkaar en kunnen bewoners in alle rust thuis werken.
Verschillende doelgroepen kunnen in dit gebouw een plek vinden: gezinnen, een- en tweepersoonshuishoudens en ouderen. Het grootste deel bestaat uit sociale huurwoningen, de rest is bestemd voor de middenhuur. Door het energiezuinige ontwerp van het gebouw kan de energierekening voor de bewoners laag blijven.
LICHTBOEI
Opdrachtgever: De Groot Planontwikkeling
Ontwerp: KPB architecten
Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)
In de Groningse woonwijk Lewenborg wordt een duurzaam appartementengebouw ontwikkeld. Het komt te staan op de plek waar zich nu nog een buurtwinkel bevindt en is bestemd voor meerdere doelgroepen in het middenhuursegment. Door een slimme indeling ontstaat een compact en efficiënt gebouw. De 33 appartementen variëren in oppervlakte, maar zijn in hun basis geschikt voor bewoners van alle leeftijden. Het woonconcept komt tegemoet aan de (levens)behoeften van de huidige generatie, zonder die van toekomstige generaties tekort te doen.
Het ontwerp onderscheidt zich specifiek op het gebied van duurzaam materiaalgebruik. Er worden vooral grondstoffen toegepast die al een eerder leven hebben gehad. Denk aan plastic flessen en houten pallets. Met behulp van deze grondstoffen wordt een nieuw, hoogwaardig composietmateriaal gemaakt, zonder daarbij schaarse grondstoffen verder uit te putten. De manier van produceren is, zoveel als mogelijk, biobased. Zo bestaat de isolatie uit lokaal geteelde hennepvezels. Het resultaat van deze inspanningen is een negatieve CO2-balans.
In het ontwerp is ruimte gemaakt voor klimaatadaptieve maatregelen en het versterken van de biodiversiteit. De appartementen hebben groene tuinen of balkons en geïntegreerde plantenbakken en nestkasten. Bovenop het gebouw ligt een gedeelde daktuin, daarnaast is het dak ingericht met veel groen. Ook hier is ruimte voor nestkasten en voor een insectenhotel. De ruimte rondom het gebouw zal opnieuw worden ingericht, met oog voor variatie in vegetatie. Zo sluit het project aan op de bestaande ecologische (verbindings)zone die erlangs loopt.
Het gebouw wordt optimaal geïsoleerd en is voorzien van een intelligent energieconcept. Lokale energieopwekking en het gebruik van een warmte-/koudeopslag zijn daar onderdeel van. In combinatie met collectieve verwarming en koeling leidt dit tot een lagere energiebehoefte. Voor de bewoners levert dat maandelijks een aanzienlijk lagere energierekening op.
