Bouw Anders: de plannen // Deel 5
2022

Op 8 september 2022 werd de tentoonstelling Bouw Anders geopend, onderdeel van de gelijknamige manifestatie. Bouw Anders gaat voor meer variatie in woningbouw, andere ontwikkelvormen, hoogwaardige architectuur, goede openbare ruimte en gebouwen die de stad écht beter maken. En dat alles het liefst duurzaam, natuurinclusief en betaalbaar. De afgelopen tijd presenteerden we hier in zes blokjes de (nog in ontwikkeling zijnde) plannen die je op de tentoonstelling terugziet.

DE WOONGAARD

Opdrachtgever: De Jonge Vastgoed
Ontwerp: VdpArchitecten, LAOS

Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)

Aan de Leegeweg wordt een woningbouwlocatie ontwikkeld met een genereuze, gedeelde buitenruimte. De historische boerderij en het omliggende groen zijn in het plan geïntegreerd. Het historische erf rond de boerderij wordt hersteld door de omgrachting terug te brengen in de vorm van wadi’s en boomsingels. Op het aangrenzende terrein komt woningbouw in een u-vorm rondom een centrale ruimte. Deze opent zich naar het boerenerf, waardoor de ruimten samen een geheel vormen.

Vanaf de Leegeweg slingert een pad door de centrale ruimte richting het Roege Bos. Ruimte tussen de woningen zorgt voor doorzicht vanaf de Leegeweg richting het Roege Bos. Op deze manier wordt het groene decor achter de woningen onderdeel van de beleving van het terrein. In de centrale ruimte ligt een boomgaard met verschillende typen bomen. Daardoor ontstaat een spannende ruimtewerking: de agrarisch vormgegeven infrastructuur loopt onder de boomgaarden door.

De ontwerpers gekozen voor een maaiveldinrichting met een bloemenweide en stinzenbeplanting. In de centrale ruimte is plek voor samenkomst. Zo zijn er speeltoestellen en -opstellingen voor kinderen, en is er een zestienpersoons- picknickbank en een terras.

De Woongaard heeft bijzondere aandacht voor biodiversiteit, natuurinclusiviteit en klimaatbestendigheid. De inrichting van het landschap en de architectuur versterken de flora en fauna op het bestaande erf en in de omgeving. Er is nestgelegenheid voor vogels, er zijn voldoende voorzieningen voor insecten en er zijn schuilplaatsen voor vleermuizen. Door zorgvuldig om te gaan met verharding wordt het waterbeheer zo goed mogelijk georganiseerd.

De Woongaard wordt een plek met een bijzonder leefklimaat en verblijfskwaliteit. De buurt wordt verkeersluw, door auto’s uit het hart te weren en parkeren uit het zicht of in de in de hoeken gelegen parkeerkoffers te organiseren. De buurt faciliteert autogebruik, maar de positie ten opzichte van de stad en het autoluwe karakter zijn een extra stimulans om de fiets te gebruiken.

De Woongaard richt zich op de kracht van het collectief. De ambitie is om het erf samen met de bewoners in te richten en ruimte te geven aan collectieve wensen. Door de beperkte hoeveelheid woningen, circa 35, wordt het ‘buurtgevoel’ gestimuleerd. De verscheidenheid aan woontypen, van appartementen tot levensloopbestendige woningen en grote gezinswoningen, is voldoende reden om langdurig hier te blijven wonen. De diversiteit is mede voelbaar door de samenhangende, maar gedifferentieerde erfachtige architectuur.

TENHOORN

Opdrachtgever: Vastgoed Groningen, Patrimonium, Gemeente Groningen
Ontwerp: De Zwarte Hond

Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)

Tenhoorn wordt een aantrekkelijke woonomgeving in een compacte stad. Het ligt in het uiterste puntje van Corpus den Hoorn aan de Laan van de Vrede, en daarmee in de oksel van een ingrijpende civiele operatie. De toekomstige ongelijkvloerse kruising van de A28 en de A7 stroomlijnt hier verkeersbewegingen. Daarnaast wordt het centrum van Groningen met (snel)fietsroutes beter verbonden met het zuidelijk deel van de stad en het recreatiegebied rondom het Paterswoldse meer.

De nieuwe op- en afrit naar het centrum ligt tegenover Tenhoorn, vlak voor het centrum van de stad Groningen. De huidige plek wordt vooral bepaald door een aantal gebouwen en onzorgvuldig ontworpen, slecht onderhouden groene ruimte. Het nieuwe ontwerp is flexibel en faseerbaar, met een goede samenhang tussen gebouwen en openbare ruimte. Omdat de Laan van de Vrede op loopafstand van het hoofdstation ligt, kan er zonder investeringen in nieuwe infrastructuur of gebouwde parkeervoorzieningen een groot programma worden gehuisvest.

Tenhoorn herstelt het contact en de relatie met het water door middel van een stadsstrand, gecombineerd met een plek waar boten kunnen aanleggen. Door het fietspad, het water en het groen rondom de gebouwen beter vorm te geven ontstaat een plek om te verblijven, te ontmoeten en te recreëren. Gecombineerd met de reeds aanwezige reuring rond roeivereniging Gyas ontstaat een levendige, nieuwe stadsentree.

In het project wordt gebruik gemaakt van een houten draagstructuur die zowel horizontale als verticale belasting opneemt, zonder toevoeging van beton. Dat heeft een buitengewoon gunstig effect op de CO2-uitstoot. De basisconstructie bestaat uit een grid van kruisvormige elementen. Deze constructie biedt veel vrijheid voor de opzet van het gebouw.

De structuur maakt allerlei verschillende wooneenheden voor een-, twee-, drie- en meerpersoonshuishoudens mogelijk. Door slimmer met plattegronden om te gaan, kan bijvoorbeeld een woning van 40 vierkante meter door twee personen bewoond worden. Daarnaast is de structuur in de toekomst eenvoudig aan nieuwe woonbehoeftes aan te passen.

HUYS DE HAAR

Opdrachtgever: MWPO, Beauvast
Ontwerp: vector-i, LapLab

Bekijk het plan zoals het in de tentoonstelling te zien is (PDF)

Op de plek van een voormalige autoshowroom aan de Rijksstraatweg wordt Huys de Haar gerealiseerd, een woongebouw met gestapelde terrassen in het centrum van Haren. Het bouwwerk telt vier lagen en 22 levensloopbestendige appartementen met ruime buitenruimten, zowel voor privégebruik als gemeenschappelijk. Vroeger stond op deze plek villa Rezzago in het groen, het achterliggende Hendrik de Vriesplantsoen hoorde bij de tuin. De villa en de groenstructuur zijn een belangrijke inspiratie voor het nieuwe ontwerp.

Aan de straatzijde is het woongebouw opgedeeld in kleinere stukken, om het in de straat in te passen. Aan de achterzijde is het gebouw dynamisch vertrapt, waardoor elk appartement een ruim terras krijgt. Met de noord- en de zuidgevel sluit het gebouw zorgvuldig aan op de maat en schaal van de omgeving.

Omdat de parkeergarage zich onder het gebouw bevindt, is er op het maaiveld ruimte voor groen. In de tuin met privéterrassen en gemeenschappelijke ontmoetingsplekken is rekening gehouden met de seizoenen, privacy en licht voor de bewoners en omwonenden. Heggen vormen de zachte grenzen van het terrein en begeleiden bezoekers naar binnen. Aan de voorzijde van het gebouw zijn de entrees voor voetgangers en fietsers.

De locatie van Huys de Haar is onderdeel van de groenstructuur van de Rijksstraatweg en van de verbinding tussen de Hortus Botanicus en het Hendrik de Vriesplantsoen. De plek grenst aan het beschermd dorpsgezicht van de Rijksstraatweg, waar de relatie met het landschap een cruciale rol speelt en het profiel breed en groen is. De ontwerpers vergroten de hoeveelheid groen op de kavel en versterken de relatie met het open karakter van het landschap. In een ondergrondse opslag wordt voldoende regenwater opgeslagen voor de beplanting tijdens droge perioden.

De gemetselde gevel is kwalitatief hoogwaardig en past goed in de omgeving. De licht gekleurde metselsteen is met de hand gemaakt, en extra lang en dun. Iedere steen is uniek, waardoor het oppervlak van de gevel een genuanceerd reliëf krijgt. De stenen worden in verschillende patronen gemetseld. De driedeling van het gebouw wordt hiermee subtiel onderscheiden en de openingen in de gevel worden hiermee verfijnd.

Het gebouw is energiezuinig. De buitenzijde is goed geïsoleerd en de balkons zorgen voor schaduw in de zomer. De massa van het gebouw draagt bij aan een constant binnenklimaat. Zonnepanelen zorgen voor elektriciteit. Voor koeling en verwarming maakt het gebouw gebruik van een bron.