Amstelredam 1623

In 1538 verscheen de oudst bekende topografische weergave van Amsterdam. Het was het begin van een lange cartografische traditie die geresulteerd heeft in talloze prachtige kaarten van de stad. Iedere kaart is een kunstwerk op zich en meer dan een weergave van straten en bebouwing alleen. Samen vertellen ze het verhaal van de stad; haar historie, haar groei en hoe de Amsterdammers leefden.

De mooiste kaarten, waaronder ook deze van Dirck Cornelisz. Swart, worden in stijl heruitgegeven en voorzien van bijzondere achtergrondinformatie. Lees de kaart en verdwaal in haar geschiedenis.

De kaart van Swart toont een ‘tussenstand’ van de grootse ontwikkeling van de stad Amsterdam die vanaf het eind van de zestiende eeuw vorm had gekregen. Net als eerdere weergaven van de stad, zoals die van Cornelis Anthonisz. (1538, 1544) en Braun en Hogenberg (1572), geeft ook deze kaart een mooi beeld van het leven in de hoofdstad. De scheepvaart op het IJ en de talloze aangemeerde schepen bij het Damrak onderstrepen de grote waarde van de handel.

Wie de oudere kaarten van Cornelis Anthonisz en Braun en Hogenberg voor ogen heeft, ziet in één oogopslag hoe snel de stad gegroeid is. Zo zien we het eerste deel van de grachtengordel aan de westkant van de stad met daarachter de Jordaan. Daaronder zijn de Haarlemmerdijkbuurt en de nieuw aangelegde westelijke eilanden te zien. Ook zien we de nieuwe fortificaties aan de oostzijde.

Wie heel goed kijkt, ziet bovendien dat deze vestingwerken in een stippellijn al verder doorgetrokken zijn. Deze uitbreiding zou echter pas in de tweede helft van de zeventiende eeuw vorm krijgen als onderdeel van de zogenaamde Vierde Uitleg.